Ten południowoamerykański gatunek zamieszkuje, podobnie jak inne gatunki z rodzaju Azteca, drzewa i krzewy z rodzaju Cecropia. Występuje tu jeden z owych fascynujących przykładów mutualistycznej symbiozy roślin i mrówek - roślina wytwarza specjalne ciałka pokarmowe, którymi odżywiają się mrówki (pozostałą część ich pokarmu stanowią poruszające się po zamieszkiwanej roślinie insekty), zaś mrówki zamieszkują ją (budując niezwykle skomplikowane kartonowe gniazda) i chronią przed wszystkimi pasożytami, a także konkurencją (czyszczą okolicę pnia z siewek). Wykazano, że rośliny Cecropia pozbawione opieki mrówek radzą sobie dużo gorzej (chorują, padają ofiarami pasożytów, bywają zagłuszane przez inne rośliny) niż przy ich obecności. Mrówki z rodzaju Azteca są także sprzymierzeńcami plantatorów uprawiających kawę, ponieważ zamieszkują również i kawowce. Symbioza roślin z Azteca jest tak daleko posunięta, że roślina wie, czy są na niej mrówki czy nie - gdy ich nie ma, nie marnuje energii na wytwarzanie ciałek odżywczych (ciałek Müllera). Jeszcze ciekawszy jest fakt, że gdy roślina zostaje nadgryziona przez jakiegoś roślinożercę, wydziela feromon alarmowy, który przyciąga uwagę mrówek i pokazuje im, którego fragmentu rośliny należy bronić. Królowa Azteca po locie godowym zakłada kolonię na trzy możliwe sposoby - samotnie, oligoginicznie (kilka królowych współpracuje przy tworzeniu gniazda i gniazdo to pozostaje później oligoginiczne), lub też w niespotykany gdzie indziej sposób - a mianowicie dochodzi do wspólnego zakładania gniazda przez grupy królowych z różnych gatunków z rodzaju Azteca. W efekcie otrzymujemy kolonię mieszaną, w której dwa (lub więcej) gatunki współpracują zgodnie i budują wspólne gniazdo, wspólnie wykonując wszystkie prace. Azteca trigona jest gatunkiem silnie terytorialnym - zwykle drzewo Cecropii zostaje zasiedlone przez kilka królowych (czy też ich grup), jednak po osiągnięciu pewnych rozmiarów kolonie zaczynają ze sobą walczyć i przy życiu utrzymuje się tylko jedna - najsilniejsza. Gatunek jest polimorficzny, w wyniku wzrostu allometrycznego żołnierze, pomimo niewiele większych od robotnic rozmiarów ciała, mają znacznie większe głowy.

Robotnice Azteca trigona, widoczny polimorfizm kastowy. Autorem zdjęcia jest Alex Wild, twórca fotogalerii www.myrmecos.net.

Gniazdo Azteca trigona. Autorem zdjęcia jest Alex Wild, twórca fotogalerii www.myrmecos.net.