Harpegnathos saltator
podrodzina:Ponerinae; plemię:Ponerini

Jest to indyjska mrówka, dosyć nietypowa i nijak mająca się do wzniosłych idei altruizmu siostrzanego wśród mrówek. Kolonie tego gatunku są zakładane w sposób klasztorny, jednak królowa dosyć szybko umiera i robotnice, po zapłodnieniu przez przylatujące do kolonii samce, przejmują jej funkcję. Prawo do składania jaj mają tylko robotnice "wyższej rangi". Między siostrami wybuchają więc zrytualizowane pojedynki, polegające na wzajemnym chłostaniu się czułkami. Przegrana musi zaprzestać składania jaj i zacząć zwykłe posługi na rzecz kolonii. Również między robotnicami o tym samym poziomie w hierarchii dochodzi do pojedynków, jednak mają one charakter przyjacielski, a czułki poruszają się w innej płaszczyźnie niż w trakcie walk o dominację. Co ciekawe, prawie 25% czasu każda robotnica poświęca na zachowania związane z dominacją społeczną, a mimo to kolonia bardzo sprawnie funkcjonuje. Warto dodać, że mrówki te mają bardzo nietypowy sposób polowania - polują pojedynczo, namierzając potencjalną zdobycz przy pomocy bardzo dobrego wzroku (ich oczy posiadają po 1400 ommatidiów każde, a więc dwukrotnie więcej niż wynosi średnia w mrówczym świecie), a potem skacząc na nią z pewnej odległości. Zdolne są nawet upolować przelatującego nisko owada, łapiąc go w locie. Podczas skoku do odbicia się wykorzystywane są nie jak u większości skaczących owadów dwie, lecz cztery łapy - dwie środkowe i dwie tylne. Skuteczność ich łowów wynosi 80%, gdy odległość od ofiary nie przekracza czterech centymetrów i spada do jedynie 10%, gdy jest ona większa. Po wylądowaniu ofiara jest natychmiast żądlona. Jad nie zabija jej, lecz jedynie paraliżuje, co sprawia, iż ofiary mogą być magazynowane i pozostają przez dłuższy czas zdatne do spożycia, nie gnijąc i nie pleśniejąc. Gatunek ten gniazduje głównie w gliniastych skarpach. Jego gniazda posiadają osobliwą strukturę - główny otwór wejściowy prowadzi poprzez tunel do swoistego przedpokoju, w którym wyrasta wysoka, starannie uformowana z gliny struktura o kształcie przywodzącym na myśl komin. Komin ten prowadzi do komory właściwej. Badacze tłumaczą funkcję tejże struktury dwojako - część z nich opowiada się za wersją, według której miałaby to być ochrona przeciwko zatopieniom w klimacie monsunowym (woda wdziera się do przedpokoju, ale nie przelewa się przez krawędzie wysokiego komina), część z nich za wersją, według której jest to ochrona przed drapieżnictwem ze strony innych mrówek (które miałyby dokonywać inwazji na przedpokój, po czym, nie znalazłszy dalszej drogi prowadzącej przez komin, odpuszczać sobie dalszą penetrację).


Robotnica Harpegnathos saltator. Prawa autorskie do fotografii posiadają Edward O. Wilson oraz Bert Hölldobler.
Znakowane robotnice Harpegnathos saltator w hodowli laboratoryjnej rozpoczynają turniej. Prawa autorskie do fotografii posiadają Edward O. Wilson oraz Bert Hölldobler.