Leptothorax acervorum
podrodzina:Myrmicinae; plemię:Formicoxenini

Znana jako smuklica zwyczajna, mrówka ta jest pospolita w całej Polsce, w nasłonecznionych, suchych lasach z ubogim podszyciem, zarówno liściastych jak i iglastych (chociaż preferuje te drugie). W górach występuje wysoko, bardzo licznie na halach i pastwiskach, aż po piętro turni. Gniazda buduje w próchniejących pniakach, pod korą, rzadziej pod kamieniami, w rozpadlinach skalnych czy pod mchem, bardzo rzadko w ziemi. Sposobem używanym przez tę mrówkę do rekrutacji do źródeł pokarmu jest bieg tandemowy, w którym zwiadowczyni zaprasza do podążania za nią jedną, konkretną mrówkę, wydzielając specjalny feromon z gruczołu jadowego, a następnie rusza w kierunku źródła pokarmu. Rekrutowana mrówka utrzymuje stały fizyczny kontakt ze zwiadowczynią, dotykając ją regularnie czułkami w odwłok i tylne nogi. Gdy tylko się zgubi, zwiadowczyni zatrzymuje się i czeka na nią, ponownie zadzierając odwłok w górę, wysuwając żadło i wydzielając feromon. Jest to mrówka nieagresywna, unika walk z innymi mrówkami. Robotnica ma od 3,8 do 4,5 mm, jest brunatnożółta lub czerwonawa o ciemniejszych: głowie, wierzchu odwłoka i buławce czułków, posiada długie kolce epinotum. Samica z reguły podobnych rozmiarów, ale ciemniejsza od robotnicy, niekiedy prawie czarna. Samiec mierzy 4,5 - 5 mm, jest masywny, brunatnoczarny. Jedną z charakterystycznych cech mrówek z rodzaju Leptothorax jest to, iż w przeciwieństwie do większości gatunków nie opiekują się mszycami i nie spożywają rosy miodowej. Ich pokarm stanowią przede wszystkim drobne bezkręgowce. L. acervorum jest mrówką leśną o dość nielicznych koloniach (zwykle kilkadziesiąt osobników w kolonii). Może być monoginiczna, ale trafiają się także gniazda poliginiczne. Loty godowe w lipcu i sierpniu. Mrówki te są uznawane za jedne z najbardziej odpornych ma mróz - na Syberii ich zasięg występowania sięga daleko poza koło polarne. Temperatury w ich gniazdach podczas surowej syberyjskiej zimy spadają do -25°C. Tymczasem mrówki te, mimo iż jako zwierzęta zmiennocieplne mają temperaturę ciała zbliżoną do temperatury otoczenia, nadal zachowują minimalną aktywność i dokonują od czasu do czasu trofalaksji. Jakim cudem tak niska temperatura nie tylko ich nie zabija, ale i nie powstrzymuje przed wykonywaniem jakichkolwiek ruchów? Jest to możliwe dzięki obfitej produkcji polialkoholi działających jako środki przeciwmrożeniowe (warto przypomnieć, że glikol etylenowy używany w chłodnicach w czasie zimy zalicza się również do tej rodziny związków chemicznych) i zabezpieczających sztrukturę komórki przed uszkodzeniami spowodowanymi mrozem.


Robotnica Leptothorax acervorum. Autorzy zdjęcia to Hirotami T. Imai i Masao Kubota. Pochodzi ono z Japanese Ant Image Database.

Robotnica Leptothorax acervorum. Autorzy zdjęcia to Hirotami T. Imai i Masao Kubota. Pochodzi ono z Japanese Ant Image Database.