Ten południowoamerykański gatunek formuje kolonie liczące około stu osobników i jedną królową. Robotnice formują hierarchię społeczną na drodze zrytualizowanych pojedynków i te najwyżej położone w owej hierarchii mają prawo współuczestniczyć w rozmnażaniu kolonii, składając niezapłodnione jaja, z których rozwiną się samce. Gniazda tej mrówki znajdują się zazwyczaj w korzeniach figowców, lub w gnijącym drewnie. Mrówki te najchętniej zajmują istniejące szczeliny mogące służyć za gniazdo, zamiast budować je od podstaw. Robotnice żerują pojedynczo, szukając szczątków owoców oraz żywych lub martwych owadów. Mrówki te nie używają rekrutacji, z jednym wyjątkiem - podczas przenosin kolonii do nowego gniazda (co zdarza się, gdy stare gniazdo z jakichś powodów stanie się niezdatne do zamieszkiwania) używany jest bieg tandemowy. Robotnice orientują się w terenie przy pomocy wzroku. Każda z nich wybiera sobie swój teren polowania, którego dokładnie się uczy i któremu pozostaje wierna przez całe życie. Mrówki te wykazują typowy polietyzm wiekowy, w którym młode osobniki zajmują się opieką nad potomstwem, średnie utrzymaniem i rozbudową gniazda, a starsze zbieraniem pokarmu. Co niezwykłe u mrówek, dziewicze królowe u tego gatunku zanim wylecą na lot godowy, pomagają siostrom-robotnicom w opiece nad potomstwem czy utrzymaniu gniazda. Robotnice mogą używać komunikacji dźwiękowej dzięki posiadaniu aparatu strydulacyjnego - wydaje on dźwięki stanowiące sygnał alarmowy. Królowe tego gatunku zakładają kolonię na drodze częściowo klasztornej, wychodząc ze swej norki od czasu do czasu, by zapolować na drobne owady, którymi karmią larwy. Oprócz tego, królowa dokarmia rosnące potomstwo również znaczną częścią (aż do 94%) złożonych przez siebie jaj. Jakby tego było mało, larwy pożerają się między sobą. Kolonie tej mrówki są silnie terytorialne, dochodzi między nimi do częstych walk. Pojedynek między robotnicami może trwać nawet kilkadziesiąt minut podczas których mrówki straszą się szeroko rozwartymi żuwaczkami, gryzą i próbują wzajemnie użądlić. Pojedynek taki może skończyć się śmiercią lub kalectwem jednego z adwersarzy, ale czasami także jedna z mrówek poddaje się - przyjmuje wtedy charakterystyczną posturę: przywiera do ziemi, składa czułki i zamyka żuwaczki. Wygrywająca mrówka zazwyczaj wtedy łapie przegraną i odtransportowuje ją na odległość kilku metrów dalej od gniazda. Jeżeli mrówka przegrywająca, zamiast się poddać, salwuje się ucieczką, jest zazwyczaj zaciekle ścigana.

Robotnice Pachycondyla apicalis. Autorem zdjęć jest Alex Wild, twórca fotogalerii www.myrmecos.net.