Pachycondyla tridentata
podrodzina:Ponerinae; plemię:Ponerini

Pachycondyla tridentata to gatunek zamieszkujący południowo-wschodnią Azję. Organizacja jego kolonii jest stosunkowo nietypowa. Otóż, w przeciwieństwie do znakomitej większości mrówek, oprócz królowych, u tego gatunku również i robotnice się rozmnażają - w każdej kolonii zwykle około 80% robotnic jest zaplemnionych. Pomiędzy królową a robotnicami trwają ciągłe zrytualizowane pojedynki, w których nikomu nie dzieje się krzywda, a które służą do ustalenia hierarchii w gnieździe - tylko osobniki położone najwyżej w hierarchii mają prawo do rozmnażania się. I, co najdziwniejsze, nie zawsze osobnikami tymi są królowe. Jak można się domyślić, śmierć królowej nie jest dla kolonii tego gatunku niebezpiecznym wydarzeniem, gdyż robotnice same świetnie sobie radzą z zapewnianiem ciągłości produkcji potomstwa. Można się zapytać o to, jaka jest rola królowych, skoro robotnice doskonale radzą sobie również i z rozmnażaniem. Najprawdopodobniej jest nią rozprzestrzenianie gatunku na nowe tereny - robotnice, mimo iż w pełni sprawne seksualnie, nie posiadają wszakże skrzydeł. Mrówki z tego gatunku posiadają silnie toksyczny jad, który nawet u człowieka wywołuje trwający wiele godzin silny ból. Jad ten, aplikowany przy pomocy żądła, używany jest nie tylko do obrony przed poważnymi zagrożeniami czy podczas polowań, ale również do walki z niewielkimi konkurentami o pokarm - i tu ujawnia się jego interesująca właściwość biochemiczna. Otóż w kontakcie z powietrzem jad ten reaguje i tworzy gęstą, kleistą, ale już nietoksyczną pianę. Tak więc mrówki te, napotkawszy konkurenta, zamiasgo żądlić, aplikują nań niewielką ilość tejże wydzieliny, która na dłuższy czas go unieruchamia, jakkolwiek nie jest śmiertelna - po dokładnym oczyszczeniu się przeciwnik zwykle wraca do swoich czynności bez szwanku. Jednak w czasie, gdy zajmuje się higieną osobistą, Pachycondyla mogą swobodnie, nieniepokojone żerować.


Robotnica Pachycondyla tridentata. Autorem zdjęcia jest Martin Pfeiffer, fotografia pochodzi ze strony www.antbase.net.