Jest to gatunek południowoeuropejski, zamieszkujący miejsca suche, ciepłe, dobrze nasłonecznione i piaszczyste. Mimo bardzo niewielkich rozmiarów ta poliginiczna mrówka wykształciła bardzo wyraźny dymorfizm kastowy - robotnice minor mierzą 1,6 - 2,6 mm, zaś żołnierze, łatwo rozpoznawalni dzięki wielkiej, kwadratowej głowie, 3,3 - 4,0 mm. Królowa jest rzecz jasna większa i mierzy 6,0 - 8,5 mm. Samiec jest podobnych rozmiarów co żołnierze, ciemnobrunatny, z żółtawym odwłokiem. Jest to gatunek wszystkożerny - chętnie poluje na owady i inne stawonogi, również o wiele większe od pojedynczej robotnicy, co jest możliwe dzięki doskonałej organizacji pracy (o której za chwilę), ale nie gardzi również nasionami traw. Wspomniana organizacja pracy opiera się po pierwsze na niezwykle sprawnej rekrutacji - jeśli pojedyncza robotnica nie jest w stanie poradzić sobie z potencjalną zdobyczą, znacząc ślad zapachowy w ciągu kilku minut jest w stanie zwerbować kilkaset swoich sióstr (często w gnieździe zwiadowczyni wykonuje swoisty taniec mający zwiększyć zainteresowanie sióstr pozostawionym przez siebie śladem zapachowym - polega on na szybkich, urywanych biegach, podskokach i uderzeniach czułkami); po drugie na kooperacji w oparciu o polietyzm kastowy - robotnice minor (gdyż to one są przede wszystkim odpowiedzialne za żerowanie) rozciągają ofiarę na podłożu, szarpią ją i kąsają, zaś robotnice major - których tylko niewielka liczba przychodzi na miejsce zdarzenia - z łatwością przy pomocy swych żuwaczek, zaopatrzonych w potężne mięśnie wypełniające większą część głowy, szatkują ofiarę na kawałki. Robotnice minor poza żerowaniem zajmują się wszystkimi pracami w gnieździe, żołnierze zaś, oprócz wspomnianej pomocy w rozprawianiu się z większymi zdobyczami, jak sama nazwa wskazuje, przede wszystkim zajmują się obroną kolonii - feromony alarmowe wydzielane przez robotnice minor w zetknięciu z niebezpieczeństwem powodują ich masowy wysyp z mrowiska i wyzwalają intensywny atak na intruza. Co ciekawe, liczba żołnierzy w kolonii jest regulowana - w sytuacji intensywnego i ciągłego zagrożenia (jak np. istnienie w pobliżu konkurencyjnej kolonii mrówek, z którą trzeba prowadzić nieustanne walki) może ona ulec podwojeniu. Część mrówek anatomicznie będących żołnierzami pełni także inną funkcję - żywych magazynów pokarmu, tak zwanych beczek. Rezerwy składowane są głównie w formie lipidów w ciele tłuszczowym mrówki. Osobniki takie mają rozdęty odwłok, ważą dwukrotnie więcej niż zwykły żołnierz i nie opuszczają gniazda, prowadząc raczej nieruchawy tryb życia. Liczebność kolonii wynosi od kilkudziesięciu do stu tysięcy robotnic.

Królowa Pheidole pallidula otoczona robotnicami minor. Zdjęcie dzięki uprzejmości Radissa, autora myrmekologicznej fotogalerii http://www.radiss.prv.pl.

Żołnierz oraz robotnica minor Pheidole pallidula. Zdjęcie dzięki uprzejmości Radissa, autora myrmekologicznej fotogalerii http://www.radiss.prv.pl.