Cardiocondyla obscurior
podrodzina:Myrmicinae; plemię:Formicoxenini

Ten południowoamerykański gatunek wykazuje skłonności synantropijne. W przyrodzie zamieszkuje najczęściej, co niezwykłe dla rodzaju Cardiocondyla, zwykle gniazdującego w ziemi, niską roślinność, gniazdując w rozmaitych szczelinach roślinnych. Podobnie jak u innych mrówek z tego rodzaju, również u C. obscurior występują dwie formy samców (vide zdjęcia poniżej) - normalnie uskrzydlone oraz ergatoidalne, przypominające swoją morfologią robotnice. Uskrzydlone samce biorą udział w lotach godowych, zaś bezskrzydłe zapładniają dziewicze królowe we własnym gnieździe, zwiększając pulę składających jaja samic w poliginicznej kolonii. Ergatoidy nie tolerują się nawzajem, prowadząc bratobójcze walki, w których wykorzystują swe sierpowate żuwaczki. Oprócz owych żuwaczek, ergatoidalne samce dysponują jeszcze jedną śmiertelną bronią. Mianowicie podczas walki wydzielają z odbytu feromon, który rozsmarowują przy pomocy przednich odnóży po powierzchni ciała adwersarza. Feromon ten przywabia robotnice i sprawia, że naznaczony nim adwersarz jest rozczłonkowywany żywcem. Inaczej niż u większości pozostałych Cardiocondyla (np. C. wroughtonii), uskrzydlone samce też uczestniczą w zapładnianiu pozostających w gnieździe samic. Dlaczego więc bezskrzydli bracia ich nie atakują? Otóż wyjaśnienie jest tyle proste, co niezwykłe - uskrzydlone samce aż do momentu lotu godowego posiadają profil zapachowy charakterystyczny dla... dziewiczych królowych! To chemiczne przebranie jest tak skuteczne, że ergatoidy niekiedy się mylą i dochodzi do aktów homoseksualizmu. Na krótko przed rójką uskrzydlone samce tracą swoje chemiczne przebranie, a potem odlatują, pozostawiając ergatokształtnym braciom zapłodnienie pozostałych samic w gnieździe.


Cardiocondyla obscurior, samiec normalnie uskrzydlony oraz robotnice.
Cardiocondyla obscurior, samiec ergatoidalny.