Myrmoxenus kraussei
(Epimyrma kraussei)
podrodzina:Myrmicinae; plemię:Formicoxenini

Myrmoxenus kraussei jest południowoeuropejskim pasożytem społecznym balansującym na granicy pomiędzy niewolnictwem a inkwilinizmem. Pasożytuje na mrówkach z rodzaju Temnothorax. Zapłodnione królowe wnikają do gniazd swych ofiar, gdzie - przy pomocy swych sierpowatych żuwaczek - brutalnie mordują prawowitą władczynię gniazda, przegryzając brzuszny łańcuszek nerwowy na granicy pomiędzy głową a tułowiem. Podbite robotnice skwapliwie zajmują się potomstwem uzurpatorki. W niektórych koloniach wykształcane są robotnice, w innych od razu pokolenie płciowe. Jeżeli robotnice pojawiają się, są one stosunkowo nieliczne (maksymalnie kilkanaście sztuk), niemniej jednak są zdolne do prowadzenia rajdów na inne kolonie Temnothorax, w których łowią niewolników. Co ciekawe, wygląda na to, że - w przeciwieństwie do innych Myrmoxenus - królowa tego pasożyta średno radzi sobie z feromonalnym blokowaniem wychowu pokolenia płciowego (które jest dla niej bezwartościowe, jako że jej potomstwem opiekują się przecież robotnice) gospodarzy i tak oto w następnym roku po infekcji podbita kolonia wychowuje z pozostałych jej po zamordowanej królowej larw samce i królowe zamiast jedynie robotnic. Wprawdzie królowe Myrmoxenus kraussei usiłują zamordować przynajmniej samce gospodarzy, kąsając je zaciekle jeszcze w stadium poczwarki, ale skuteczność ich działań jest ograniczona. Myrmoxenus kraussei produkuje wprawdzie uskrzydlone samce i samice, ale do kopulacji dochodzi w gnieździe pomiędzy rodzeństwem - skrzydła posłużą jedynie zaplemnionej królowej do odlotu na poszukiwania nowej kolonii Temnothorax do zainfekowania. Jako że samce są o wiele mniej liczne niż samice, gatunek ten wykształcił bardzo rzadkie wśród mrówek przystosowanie ewolucyjne - a mianowicie płeć brzydka potrafi odbyć kilka kopulacji z rzędu z różnymi partnerkami.


Robotnica Myrmoxenus kraussei. Prawa autorskie do zdjęcia posiadają Kiko Gómez i Xavier Espadaler. Fotografia pochodzi z serwisu www.hormigas.org.