Nomamyrmex esenbeckii
podrodzina:Ecitoninae; plemię:Ecitonini

Mrówki z gatunku Nomamyrmex esenbeckii, występujące w Ameryce Południowej, są jedynymi mrówkami, które z powodzeniem atakują mrówki z rodzaju Atta (a nawet są ich wyspecjalizowanymi drapieżnikami). Umożliwia im to posiadanie bardzo grubej kutikuli, również na odnóżach czy czułkach, która stawia wydajny opór ostrym żuwaczkom tych ostatnich. Nomamyrmex wyszukują szlaki zapachowe Atta sp., rekrutują swe siostry i przypuszczają atak na gniazdo grzybiarek. Ich łupem pada potomstwo ofiar. Nomamyrmex są mrówkami nomadnymi, często migrującymi. Aktywne są w dzień i w nocy, a ich rajdy mogą odbywać się zarówno na powierzchni ziemi, jak i pod nią (mrówki drążą wtedy tunele aż do gniazda grzybiarek). Mają wyraźny polimorfizm kastowy związany z równie wyraźnym polietyzmem kastowym. Przykładowo duzi żołnierze pilnują boków rajdowych kolumn, podobnie jak ma to miejsce podczas rajdów mrówek z rodzaju Eciton. Podczas ataku używają one interesującej strategii. Mianowicie starają się zawsze, by walki miały miejsce w przewężeniu – na przykład w tunelu wejściowym do gniazda. Sprawia to, że walki przyjmują formę pojedynków, gdzie liczy się nie tyle liczebność (a kolonie Atta są o wiele liczniejsze od kolonii najeźdźców), lecz waleczność pojedynczych mrówek, trochę tak, jak miało to miejsce w wypadku Spartan, Persów i słynnej bitwy pod Termopilami. Do walki z obu stron wystawiani są żołnierze. Atta używają głównie tnących żuwaczek, zaś Nomamyrmex przede wszystkim swego potężnego żądła. Obronę grzybiarek udaje się sforsować w dwóch trzecich przypadków (w jednej trzeciej atak zostaje skutecznie odparty). Nomamyrmex wdzierają się wtedy do gniazda, rabują jak najwięcej potomstwa (czasem ich ofiarą pada aż połowa jaj, larw i poczwarek zaatakowanej kolonii) i salwują się ucieczką.


Robotnica Nomamyrmex esenbeckii niosąca larwę podczas migracji kolonii.
Żołnierz Nomamyrmex esenbeckii pilnujący kolumny migracyjnej. Autorem obydwu zdjęć jest Alex Wild, twórca fotogalerii www.myrmecos.net.