Chyba nikomu nie trzeba tłumaczyć, jak wygląda mrówka faraona, bo prawie każdy doświadczył jej obecności w swoim domu. Niestety, dla wszystkich, którzy w sieci szukają sposobów na pozbycie się tego szkodnika, nie zamierzam podawać tutaj sposobu na pozbycie się "faraonek". Zbyt dużą sympatią darzę wszelkich przedstawicieli rodziny Formicidae, żebym miał doradzać, jak je wytępić. Przedstawię tylko kilka szczegółów z ich życia. Królowe M. pharaonis żyją rekordowo krótko, bo tylko 3 miesiące. W związku z tym u "faraonki" wyewoluowała ciekawa strategia. Mianowicie mrówka ta zrezygnowała z lotów godowych (pomimo w pełni wykształconych skrzydeł) na rzecz kopulacji w gnieździe sióstr z braćmi, kuzynami, wujami etc. Prawdziwa orgia :-) Dzięki temu tworzą one ogromne, często wielomilionowe, kolonie polikaliczne, które bardzo łatwo się regenerują (stąd trudność w ich tępieniu). Nowa kolonia może być założona przez grupę robotnic posiadającą larwy, a pozbawioną królowej - mrówki wyhodują ją sobie z posiadanych larw. Bywa także, że kolonię zakłada grupa robotnic wraz z dziewiczą królową - wtedy składa ona niezapłodnione jaja, z których wylęgają się samce, a następnie kopuluje z jednym z własnych synów i rozpoczyna wychowywanie nowych robotnic. Tak rozmaite strategie powodują praktyczną niezniszczalność kolinii M. pharaonis. Kolejnym kluczem do sukcesu tych mrówek jest ich skomplikowany system śladów zapachowych. Mrówki te używają co najmniej trzech różnych feromonów. Pierwszy z nich, nakładany na podłoże zarówno przez mrówki idące od gniazda, jak i wracające do niego, tworzy główną sieć szlaków. Feromon ten jest bardzo trwały - nawet po upływie ponad doby mrówki potrafią go odczytać. Warto dodać, że nie wszystkie mrówki są w stanie tego dokonać, a jedynie pewna ich część - ujawnia się tu zmienność osobnicza. Aby dokonać takiego odczytu, mrówka musi poruszać się powoli, z czułkami niemalże przytkniętymi do podłoża (większość feromonu zdążyła już odparować i pozostały tylko frakcje najmniej lotne) - a jako że nie wiadomo czy źródła pokarmu, do których prowadzi szlak, jeszcze istnieją, kolonii opłaca się, by tylko część mrówek z niego skorzystała i sprawdziła, czy coś jest na jego końcu, a reszta szukała nowych źródeł. Drugi feromon jest bardzo nietrwały, ale za to bardzo silnie przyciąga mrówki - służy on do szybkiej rekrutacji do nowo odkrytych źródeł pokarmu. Trzeci feromon jest najciekawszy, gdyż nakładany jest jedynie przy rozgałęzieniach szlaków zapachowych na początku jednej z dwóch odgałęziających się ścieżek i pełni znaczenie znaku zakazu wjazdu, informując mrówki, że źródło, które znajdowało się na końcu szlaku zostało już wyczerpane i nie warto doń iść. Mrówki te żyją w ścianach budynków, w przewodach wentylacyjnych etc. Ponieważ "cierpią" na nadmiar królowych inaczej niż u innych gatunków, często zdarza się, że królowe same wyruszają na żer, wraz z robotnicami. Dochodzi tu do wtórnego (pierwotne mamy u Prionomyrmex macrops) zatracenia się wyjątkowej roli królowej. Ich pożywieniem może być praktycznie wszystko co zawiera potrzebne im składniki - od pozostawionych przez człowieka resztek pokarmowych poprzez zużyte bandaże (w szpitalach) aż po inne domowe insekty (mrówki faraona potrafią wydajnie zredukować liczbę karaluchów, prusaków i innych bardziej od siebie niebezpiecznych stworzeń w domu). Żądło mrówek faraona straciło swoją zdolność penetracji i nabrało formy swoistej łopatki do nakładania jadu. Rzeczony jad, bogaty w alkaloidy, działa jak silny insektycyd. Robotnice przy pomocy zmodyfikowanego żądła rozsmarowują go po ciele ofiary, co wywołuje jej stosunkowo szybką śmierć. W przyrodzie mrówki te często wykorzystują szlaki pokarmowe innych gatunków mrówek, bywają także lestobiontami termitów, zasiedlają rozmaite środowiska od lasów tropikalnych aż po pustynie, jednak obecnie ich właściwym środowiskiem stały się siedziby ludzkie.

Gniazdo Monomorium pharaonis. Widoczne dwie królowe (te duże), samiec (czarny, uskrzydlony) i całe mnóstwo robotnic i potomstwa. Autorem fotografii jest Elva Robinson.

Robotnica Monomorium pharaonis. Autorzy zdjęcia to Hirotami T. Imai i Masao Kubota. Fotografia pochodzi z serwisu Japanese Ant Image Database.