Północnoamerykańska mrówka z widocznym dymorfizmem kastowym zamieszkująca gnijące pniaki. Wsławiła się bohaterską obroną gniazda przed swym największym wrogiem - mrówkami ognistymi z gatunków Solenopsis invicta oraz S. geminata. Mrówki ogniste są wielkimi wrogami Pheidole, jednak te jakoś egzystują w ich pobliżu. A wszystko to dzięki posiadaniu wyspecjalizowanej kasty żołnierzy. Mianowicie, gdy jakaś robotnica Pheidole natknie się na robotnicę Solenopsis, natychmiast biegnie w kierunku gniazda, znacząc ślad zapachowy. Przywołuje żołnierza (który praktycznie nic nie robi cały czas), aby ten zlikwidował wroga. Często robotnice minor uczestniczą również w walce - zbiorowo łapiąc mrówki ogniste za odnóża i czułki rozpłaszczając wroga na ziemi - wtedy żołnierz ma ułatwione zadanie i jedynie dekapituje lub odcina odwłok tak unieruchomionego przeciwnika jednym kłapnięciem żuwaczek. Dzięki temu kolonia Pheidole żyje sobie długo, niewykryta przez Solenopsis. Niestety, czasami zdarza się, że jakaś robotnica Solenopsis zbiegnie, wtedy następuje masowy atak mrówek ognistych na Pheidole. Żołnierze Pheidole bronią gniazda, walcząc swymi potężnymi żuwaczkami, ale i tak nie mają szans z wyposażonymi w żądła, o wiele liczniejszymi najeźdźcami. W związku z tym kolonia przygotowuje się do ucieczki, robotnice zabierają larwy, jaja i poczwarki w żuwaczki i uciekają. W tym momencie nawet królowa zdana jest sama na siebie. Pheidole wycofują się na z góry upatrzone pozycje, tylko żołnierze, jak Spartanie pod Termopilami, do końca pozostają wierni obowiązkom swej kasty. Gdy najeźdźcy opuszczą doszczętnie splądrowane gniazdo, Pheidole powracają tam, naprawiają zniszczenia, wkrótce też powstaną nowi żołnierze i tak kolonia powraca do homeostazy. U gatunku tego, zresztą jak u większości, występuje wyraźny polietyzm wiekowy. Najmłodsze robotnice (mające poniżej dwóch dni) opiekują się królową, jajami, młodymi larwami oraz poczwarkami. Starsze zajmują się larwami dojrzałymi, zaś najstarsze (których wiek przekroczył dziesięć dni) odpowiedzialne są za zdobywanie pokarmu, rozbudowę gniazda czy obronę kolonii.

Robotnice: minor oraz major Pheidole dentata. Autorem zdjęcia jest Alex Wild, twórca fotogalerii www.myrmecos.net.

Robotnica minor wraz z larwą. Autorem zdjęcia jest Alex Wild, twórca fotogalerii www.myrmecos.net.